TRUNG QUỐC ÉP ASEAN HỦY TUYÊN BỐ CỨNG RẮN VỀ BIỂN ĐÔNG

Hội nghị ngoại trưởng đặc biệt Trung Quốc-ASEAN tại Vân Nam, Trung Quốc, 

ngày 14/06/2016.REUTESR/China Daily

Biển Đông: ASEAN ra tuyên bố cứng rắn
nhưng lại phải thu hồi
 
RFI
Trọng Nghĩa
15-06-2016 12:29 

Biển Đông quả là một vấn đề luôn khuấy động quan hệ ASEAN-Trung Quốc. Ngày 14/06/2016, trong khuôn khổ một hội nghị « đặc biệt » với Trung Quốc tại Vân Nam, các ngoại trưởng ASEAN đã nhất trí trên một bản tuyên bố chung với nội dung được đánh giá là cứng rắn khác thường, chỉ trích các hành động quyết đoán của Trung Quốc tại Biển Đông. 

Thế nhưng chỉ vài giờ sau khi được công bố, khối Đông Nam Á đã chính thức thu hồi bản tuyên bố, viện lý do « nhầm lẫn ». Nhiều chuyên gia khẳng định : Chính Trung Quốc đã gây sức ép buộc ASEAN rút lại bản tuyên bố.

Sự cố hiếm thấy này khởi nguồn từ một bản tuyên bố chung, do Ban Thư Ký ASEAN gởi đến hãng tin Pháp AFP vào tối ngày 14/06 , nội dung bày tỏ « mối quan ngại sâu sắc » trước các diễn biến mới đây trên Biển Đông.

Dù không nêu đích danh Trung Quốc, nhưng rõ ràng là các ngoại trưởng ASEAN đã nhắm vào các động thái quyết đoán gần đây của Bắc Kinh trên Biển Đông khi bày tỏ : « Mối quan ngại sâu sắc trước các diễn biến gần đây, vốn làm xói mòn niềm tin và sự tin tưởng, làm leo thang căng thẳng và có nguy cơ ảnh hưởng đến hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông».

Các ngoại trưởng ASEAN đồng thời nhấn mạnh đến : « Tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, tuân thủ luật pháp quốc tế bao gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982».

Theo nhận xét của AFP, thông điệp với lời lẽ mạnh mẽ khác thường đó là một tín hiệu ngoại giao cứng rắn gửi tới Trung Quốc, nước đã đứng ra tổ chức một hội nghị đặc biệt cấp ngoại trưởng với khối ASEAN.

Malaysia là nước đầu tiên đã công bố bản tuyên bố chung về Biển Đông sau khi được Ban Thư Ký ASEAN bật đèn xanh. Thế nhưng, chỉ 4 tiếng đồng hồ sau, cũng chính Ban Thư Ký ASEAN đã loan báo « thu hồi » văn kiện này, với lý do là « cần điều chỉnh khẩn cấp một số điểm ».

Vào ngày 15/06, đến lượt Indonesia lên tiếng giải thích, cho rằng ASEAN đã nhầm lẫn trong văn kiện được gởi đến truyền thông vào tối hôm trước. Theo một phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Indonesia, văn kiện mà Malaysia đã cho lưu hành không phải bản tuyên bố chung, mà thực ra chỉ là một « bản hướng dẫn », để cho các ngoại trưởng ASEAN sử dụng trong cuộc họp báo sẽ mở ra sau hội nghị ASEAN-Trung Quốc.

Nguyên do dẫn đến sự cố kể trên là gì vẫn là một điều không rõ ràng, nhưng kết quả cụ thể là đối với ASEAN, bản tuyên bố chung nói trên không hề tồn tại. Ban Thư Ký ASEAN, trụ sở tại Jakarta vào ngày 15/06 đã khẳng định với AFP rằng không hề có một thông cáo chính thức nào được công bố sau Hội Nghị Ngoại Trưởng ASEAN-Trung Quốc ở Vân Nam.

Đối với Trung Quốc cũng vậy. Tại hội nghị Vân Nam, ASEAN không hề ra tuyên bố nào về Biển Đông. Khi được hỏi về sự tồn tại của bản tuyên bố đó, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Lục Khảng khẳng đinh rằng « Chúng tôi đã kiểm tra bên phía ASEAN, và cái gọi là tuyên bố mà hãng tin AFP nói đến không phải là một văn kiện chính thức của ASEAN».

Về việc thu hồi bản tuyên bố, theo AFP, có hai luồng ý kiến, bên cho rằng đúng là đã có nhầm lẫn như Indonesia nêu lên, nhưng một bên kia khẳng định rằng chính Trung Quốc đã gây sức ép, buộc ASEAN thu hồi văn kiện chỉ trích Bắc Kinh.