Nhà báo Võ Thị Hảo: SẼ TRIỆT HẠ BÁO CHÍ CHỐNG THAM NHŨNG?

Khởi tố báo Người Cao tuổi:
Nhằm triệt hạ báo chí chống tham nhũng?

Nhà văn Võ Thị Hảo
2015-03-03

RFA Việt ngữ

"Dư luận âm ỉ chuyện “Tướng chạy” là có thật. Bạn tôi tâm sự rằng: “Lúc ấy mình cũng ráng hết sức để đầu tư lên tướng… nhưng rồi hụt hơi, thua “thầu” nên chấp nhận lỗ nặng, còn tay ấy đủ lực và lên tướng nên chỉ sau 1, 2 năm thu hồi đủ vốn rồi lãi… được cả danh, cả kinh tế! Vốn là bao nhiêu cũng tuỳ vị trí! (Bài Bàn về "thị trường sao và vạch". Báo NCT- 1/4/2014).

Nạn nhân mới của "búa liềm quyền lực đen"

Tết âm lịch với các chương trình ăn uống, vui chơi ở VN rất dễ làm cho chúng ta lơ đãng với số phận những nạn nhân của một chính thể được nhiều tổ chức có uy tín trên thế giới cho là thù địch với tự do ngôn luận và nhân quyền như VN. Khi công dân để mặc cho đồng bào của mình bị oan khuất, triệt hạ hoặc giết chết mà không lên tiếng, các lực lượng đang nắm "búa liềm quyền lực đen" càng tha hồ ra đòn thù và tung tác để củng cố quyền lực nhằm hưởng lợi bất chính, đi ngược lại quyền lợi của người dân và đất nước VN.

Nạn nhân gần đây nhất của việc chống tham nhũng rồi rơi vào phận dân oan là Tổng Biên tập Kim Quốc Hoa và Báo Người Cao tuổi (NCT).

Có người cho rằng đây là cuộc sát phạt giữa hai nhóm lợi ích trong "triều đình cộng sản phong kiến và tư bản man rợ", lại có người "lớn" chống lưng nên báo NCT mới có thể làm như thế.

Nhưng cần công bằng trong cách nhìn nhận. Cho dù động cơ thế nào, có phe nhóm nào đứng sau „chống lưng“ hay không, cũng rất khó phủ nhận kỳ tích chống tham nhũng của tờ báo NCT. Theo Văn bản số 37/BTV-HNCT của Chủ tịch Hội Người Cao tuổi, thì chỉ trong 8 năm (2007 – 2014), báo đã phanh phui hơn 2.500 vụ tham nhũng, tiêu cực từ cấp xã trở lên, cơ bản đảm bảo chính xác, nhiều vụ điển hình được xử lý, thu về cho ngân sách hàng trăm tỉ đồng…".

Để làm được những điều đó, không bao giờ chỉ được "chống lưng" là đủ, mà còn cần rất nhiều kiên trì, đam mê và dũng cảm. Nhiều năm nay, NCT là một tờ báo nhỏ, nghèo, phải đối diện với sự đe dọa hàng ngày và trả thù của một số quan chức lớn cùng lực lượng bảo kê phe nhóm lợi ích với những "quả đấm thép". Bản thân Tổng Biên tập Kim Quốc Hoa đã không nao núng dù nhiều lần bị dọa giết (theo Tiền phong – 19-6-2012). Ông và tờ báo được coi là "người hùng chống tham nhũng" khi dám đăng những bài viết chấn động và rất được người đọc hâm mộ như "Chống tham nhũng khi trao "vũ khí" cho bọn biến chất "đăng ngày 03/5/2013; "Bàn về "Thị trường sao và vạch" đăng ngày 01/4/2013; "Sự thật về "Công tử" Hà Thành ra Trường Sa" đăng ngày 09/7/2014". Báo này cũng đã dám đưa những sai phạm của Tổng và Phó tổng thanh tra Nhà nước ra ánh sáng. Những bài viết của họ dẫu chưa hoàn thiện nhưng đã giúp cho người đọc trong và ngoài nước nhìn rõ thêm bộ mặt thật của đám quan chức không từ một thủ đoạn nào để rút ruột đất nước.

Lẽ ra NCT phải được tôn vinh, khen thưởng vì họ đã làm đúng theo lời kêu gọi của lãnh đạo Đảng và Nhà nước. Vậy mà ngược lại, tờ báo nghèo này không những bị nhà cầm quyền phạt tới khoảng 700 triệu đồng (có lẽ đó là tất cả số tiền mà họ đang có) mà Tổng Biên tập còn bị Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) đột ngột thu thẻ nhà báo, yêu cầu cách chức, thu hồi tên miền báo điện tử. Đồng thời, Bộ Công an cũng mau mắn khởi tố NCT vì chính những bài báo trên với quy kết "đăng một số bài viết có dấu hiệu lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp của các tổ chức, công dân".

Tất cả những động thái khác thường đó từ phía cơ quan quản lý báo chí và ngành công an khiến người ta ngờ rằng NCT bị trả thù vì đã dám động đến những sai phạm của một số quan chức lớn. Ý chí của những ai đó trong bộ máy cầm quyền là phải nhanh chóng triệt hạ họ để dằn mặt báo chí và những người còn „ngây thơ“ tưởng rằng có thể chống và dám chống tham nhũng dưới chính thể này?!

Hẳn rằng NCT đã có một số lỗi nghiệp vụ trong quá trình tác nghiệp. Nhưng điều này là thông thường đối với báo chí. Chưa báo nào không từng có sai sót vì con người không phải là cỗ máy hoàn hảo nhất. Theo nhiều bộ luật VN hiện hành, trong đó có Luật báo chí, khi có sơ suất, sai sót, báo chỉ cần xin lỗi, cải chính và bồi thường thiệt hại trong trường hợp bị nạn nhân khởi kiện trước tòa và có quyết định của toà án…

Nhưng công luận đã rất sốc, khi chứng kiến sự hối hả đến mức đáng ngờ của Thanh tra Bộ TTTT trong việc bỏ qua nhiều quy định của Luật Thanh tra, Luật Báo chí và nhiều văn bản pháp quy khác để kết tội báo NCT.

Chủ tịch TƯ Hội NCT đã ra văn bản phản đối cung cách thanh tra này: "Trong quá trình hoạt động Đoàn Thanh tra đã vi phạm nghiêm trọng Điều 7 Luật Thanh tra như trong Báo cáo giải trình số 33/CV-BNCT của Tổng Biên tập Báo NCT (Phần VII Về hoạt động của Đoàn Thanh tra), đặc biệt là vi phạm Điều 21 Nghị định số 86/2011/NĐ-CP ngày 22/9/2011; Điều 24, Điều 27 Nghị định số 07/2012/NĐ-CP ngày 9/2/2012 của Chính phủ, Điều 24 Thông tư số 05/2014/TT-TTCP ngày 16/10/2014 của Thanh tra Chính phủ về việc trong quá trình thanh tra và ra văn bản Kết luận phải tuân thủ các quy định, đối tượng thanh tra phải được giải trình, phản biện để có thể xác minh, làm rõ nhằm “đánh giá bảo đảm tính khách quan, chính xác”, tránh quy chụp, áp đặt chủ quan, mất dân chủ dẫn đến oan sai.…Cách làm của Đoàn Thanh tra phải chăng nhằm ngăn chặn, làm thui chột năng lực chống tham nhũng của báo chí mà Báo NCT là một điển hình?... Ban Thường vụ Trung ương Hội NCT Việt Nam trân trọng đề nghị đồng chí Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông tạm dừng công bố Kết luận thanh tra để tiến hành lại cuộc thanh tra theo trình tự, thủ tục đúng với quy định của pháp luật”.(Theo Báo Người Cao tuổi, 10 - 02 – 2015).

Nhưng thay vì kiểm tra lại tính hợp pháp, khách quan của quy trình và kết luận thanh tra, thì Bộ TTTT lại ra đòn đe dọa NCT. Theo (VTC News) 12/2/2015, "Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ áp dụng các biện pháp quản lý nhà nước cứng rắn hơn nếu báo Người cao tuổi tiếp tục có những hành động phản ứng tiêu cực, gây phức tạp tình hình".

Xem ra, không còn hy vọng nào để NCT có thể được hưởng công lý mà pháp luật VN đã quy định. Phải chăng "Đạn đã lên nòng, phải nã vào đầu kẻ dựa cột, bất kể bản án tử là vô căn cứ"?!

Trở thành dân oan vì chống tham nhũng

Dư luận trong và ngoài nước nghiêng về việc NCT và ông Kim Quốc Hoa đã bị trở thành dân oan, bị trả thù do chống tham nhũng.

Vụ bất công đối với báo NCT lại nối dài những bất công, trù dập, đòn thù mà người chống tham nhũng VN lâu nay phải gánh chịu. Chống tham nhũng là rước họa vào thân. Huống gì, tờ báo này và ông Kim Quốc Hoa đã dám bạo gan chạm vào một số tử huyệt của nền độc tài như đội ngũ cấp tướng bên quân đội và công an với "thị trường sao vạch". Ông còn cả gan đụng đến Thanh tra chính phủ, đến việc vén tấm màn đầy vi rút bao che sự đồi bại của một bí thư tỉnh ủy thực ra là "yêu râu xanh"…

Dù là ai, trên thực tế, người dám đấu tranh chống tham nhũng cuối cùng cũng sẽ tự đứng về phía "lề Dân". Mải mê chống tham nhũng, từ một tờ báo "lề Đảng" với chức năng nhiệm vụ là ban Tuyên giáo bảo sao nói vậy, NCT đặt chân sang phía "lề Dân" lúc nào không hay. Về quyền lợi, hai lề này đối chọi nhau như bóng tối và ánh sáng.

Luật sư Trần Vũ Hải nhận định trên Facebook cá nhân: "Mặc dù từng đối đầu và không đồng ý nhiều việc với ông TBT báo Người cao tuổi, nhưng tôi vẫn cho rằng sau thanh tra nhanh chóng đề nghị cách chức ông và chuyển sang cơ quan an ninh điều tra là có vấn đề và không công bằng."

"Những vụ ông khui ra đều làm rất chậm chạm và xử lý nhẹ nhàng, dù dưới con mắt của dân chúng khá nghiêm trọng“.

Hiện trạng trả thù người chống tiêu cực tham nhũng ở VN đã trầm trọng đến mức Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội Nguyễn Đình Quyền ngày 27.10.2014 khi trả lời danviet.vn đã nêu quan điểm sau phiên thảo luận của Quốc hội:

"Không ít trường hợp tố cáo tham nhũng đã bị trả thù bằng hình thức này hay hình thức khác. Đây chính là rào cản khiến người dân không muốn tham gia vào việc tố cáo tham nhũng".

Báo Văn hóa điện tử ngày 12.10.10.2013 cho biết, thời gian qua tình trạng người dân tố cáo tham nhũng, tiêu cực rất nhiều nhưng đổi lại việc tố cáo tham nhũng được khen thưởng thì ít mà rước họa thì nhiều. Rất nhiều trường hợp người tố cáo tham nhũng bị trù dập như chuyển công tác, bị nhắn tin đe dọa, bị gây thương tích và khủng bố tinh thần cá nhân và những người thân trong gia đình…Người tố cáo tham nhũng ít khi được sự đồng thuận, chia sẽ giữa người thân và cộng đồng, họ thường đơn độc, lẻ loi trong cuộc chiến mà ở đó họa thường nhiều hơn phúc…

Báo chí VN phải chối bỏ sự lương thiện?

Theo sự tố cáo của Báo Người Cao tuổi và nhận định của nhiều chuyên gia luật, cũng như đối chiếu so sánh quy định của pháp luật VN liên quan đến vấn đề này, thì rõ ràng là Tổng biên tập Kim Quốc Hoa và báo NCT đang phải chịu những bất công hết sức nặng nề.

Họ cũng như nhiều công dân VN khác, đang hành nghề vì cộng đồng nhưng phải gánh chịu tai họa riêng trong một chính thể đứng thứ 5 trên thế giới về việc bỏ tù nhà báo, theo xếp hạng của Tổ chức bảo vệ ký giả Thế giới (CPJ) (theo BBC, 17/12/2014) và đứng gần chót bảng về mức độ tự do báo chí. Trong tình hình đó, họ chỉ có thể được bảo vệ và an ủi bởi sự lương thiện của đồng nghiệp và cộng đồng cùng lên tiếng, cùng hành động.

Một người lương thiện, theo định nghĩa của từ điển Việt - Việt là cư xử ngay thẳng, không gian dối, làm ăn lương thiện. Nhà báo nhà văn và các chính trị gia, đương nhiên càng phải có trách nhiệm lương thiện. Điều trước tiên là phải ngay thẳng trước xã hội, trên mặt báo, thấy sai nói sai, thấy đúng nói đúng.

Trước sự bất công nói trên, làng báo VN, với 838 cơ quan báo chí in (số liệu từ bài "Tình hình phát triển lĩnh vực báo chí năm 2014 của Bộ Thông tin và truyền thông" – 24/12/2014, nhưng theo Vn Economy đăng ngày 31/12/2014 thì Bộ này lại khẳng định là có tới 845 cơ quan báo chí?!) với 1.111 loại ấn phẩm, 3 đài truyền hình cỡ quốc gia, 67 đài phát thanh truyền hình TƯ và địa phương, 90 báo và tạp chí điện tử, 215 trang tin điện tử tổng hợp, 180 kênh phát thanh truyền hình quảng bá, với gần 18 nghìn nhà báo có thẻ và khoảng 5 ngàn phóng viên hoạt động báo chí chưa được cấp thẻ, lực lượng khổng lồ ấy đã cư xử thế nào với đồng nghiệp và người đọc của họ?

Thật là một cơn ác mộng. Họ nói cùng một giọng!

Làng báo lao vào đưa tin, đúng như nội dung họp báo của Bộ TT-TT – hoàn toàn thiên lệch về phía nhà cầm quyền mà không có một lời bình luận, tìm hiểu thỏa đáng hay phỏng vấn ông Kim Quốc Hoa và báo NCT hoặc những người liên quan để làm rõ vụ việc. Không một ai, tờ báo chính thống nào lên tiếng chỉ ra những cái sai đã hết sức rõ ràng của quy trình thanh tra, việc rút thẻ nhà báo, yêu cầu cách chức và khởi tố bên cạnh việc chỉ ra những sai sót của NCT… Suy nghĩ của họ là: "ai bảo ruồi muỗi tham gia vào quá trình đánh nhau của trâu bò. Trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết, "tránh cho nó lành".

Đây là một suy nghĩ và cách hành xử đáng sợ, hậu quả là bất công với đồng nghiệp và thiếu ngay thẳng. Đương nhiên họ biết sự vô cảm với đồng nghiệp, sự im lặng với các ác khi cái ác đang xẩy ra, đó cũng là tội ác. Cũng hệt như khi người khác đang chống tham nhũng, đang bị dọa giết, bị đe dọa tính mạng thì các báo mặc kệ, chỉ lo đi đăng tin cướp giết hiếp và hở ngực hở mông câu khách.

Sở dĩ có tình trạng đó bởi nhiều Tổng biên tập cũng đã được „quy hoạch“ bởi lý tưởng của họ không ra ngoài cái ghế và nồi cơm của mình. Chính họ, bằng cách cắt xén bài của phóng viên, gắt gao định hướng, trừng phạt lập tức những phóng viên dám có ý kiến khác để giữ an toàn theo lệnh cấp trên. Khi đó, chính họ cũng trở nên thù địch với tự do báo chí.

Vì sao, trong lồng ngực mỗi nhà báo VN cũng đều có trái tim con người mà họ nỡ cư xử như vậy?

Phải chăng họ đã phải chối bỏ sự lương thiện bằng cách vờ câm điếc, bởi vì họ sẽ bị trừng phạt nặng nề nếu trái ý nhà cầm quyền, sợ bị triệt hạ như báo NCT và Tổng BT Kim Quốc Hoa cùng những nạn nhân trước đó? Trên thực tế, nhiều nhà báo yêu nghề, cố gắng để viết được tin bài chân thực nhưng họ đã bị trừng phạt nặng nề hoặc không tờ báo nào dám đăng bài của họ. Dần dần, trái tim lương thiện của nhà báo bị đóng vào cũi sắt. Đó là ngày chiến thắng của nhà cầm quyền.

Khi trái tim lương thiện của nhà báo bị đóng cũi sắt thì sẽ kéo theo vô số thảm họa khác. Hôm nay là NCT chịu oan ức, nhưng hôm sau sẽ là nhà báo khác và những công dân khác. Trong cái cũi sắt độc tài, nhiều nhà báo và nhà văn cũng phải cam tâm làm những con vẹt sặc sỡ phát lại những lời dối trá từ cái loa tuyên truyền của lề Đảng.

Dẫu sao, vẫn đáng chúc mừng NCT và ông Kim Quốc Hoa, vì dù đang chịu bất công, thậm chí nay mai có người trong số họ bị tù tội nhưng họ đã giữ được nhân phẩm vì đã dám tách khỏi đám vẹt sặc sỡ ấy để kịp làm một số việc hữu ích cho cộng đồng.

*Nội dung bài viết không phản ảnh quan điểm của RFA.

.