BÔNG HỒNG TRẮNG TẠ LỖI CỦA THỦ TƯỚNG

Thủ tướng Orbán Viktor đặt hoa trên mộ nạn nhân Bara Józef

Bông hồng trắng tạ lỗi của Thủ tướng Hungary

Võ Văn Tạo

Báo Tuổi Trẻ ngày 19-5 (tr 22) đăng bài “Hungari: cảnh sát bạo hành dân, thủ tướng phải tạ lỗi”, cho biết, theo gợi ý trên thư ngỏ của triết gia – nhà dân chủ cựu trào Tamás Gáspár Miklós (đăng trên nhật báo Dân Tộc Hungary – Magyar Nemzet), thủ tướng Hungary Orbán Viktor vừa đến nghĩa trang vùng Satu Mare trên lãnh thổ Rumani, đặt một cành hồng trắng có dây buộc màu cờ Hungary lên mộ ông Bara Józef – công dân Rumani gốc Hungary, thiệt mạng oan nghiệt do cảnh sát thị trấn Izsák (Hungary) bạo hành tại đồn, trong khi điều tra vụ mất cắp một chiếc cưa.

Tại trang cá nhân của thủ tướng Hungary trên Facbook, một clip dài hơn 3 phút, cho thấy ông tự lái xe đến nghĩa trang, không có vệ sĩ cũng như người tháp tùng.

Lá thư ngỏ của triết gia dân chủ viết:

“Tôi đề nghị anh hãy tìm gặp anh chị em của người đã khuất và mang hoa đặt tại mộ phần của con người đã ra đi với những đau đớn tột cùng ấy.

Anh cần biết rằng, tôi thường chỉ trích sự bạo hành của cảnh sát, không chỉ dưới thời anh nắm quyền. Tôi còn lên án mọi cách hành xử liên quan đến sự bạo hành của cảnh sát và xúc phạm công lý, vi phạm pháp luật. Một thời, chúng ta đã nhất trí ở điểm này. Và có lẽ trên phương diện này, chúng ta vẫn luôn thống nhất, cho dù chúng ta không còn đồng lòng ở những điểm khác”.

Cũng trên tờ Dân Tộc Hungary, thư hồi đáp của thủ tướng viết:

“Gazsi thân mến!

Tôi đã nhận được thư ngỏ anh gửi tôi. Hãy bỏ qua mọi phép lịch sự thừa thãi, thư anh khiến tôi dễ chịu. Tôi xin nhận lời khuyên của anh. Thú thật, lẽ ra tự tôi cũng phải nghĩ ra điều đó. Thậm chí lẽ ra tôi đã phải nghĩ ra điều đó. Dù thế nào đi nữa, tôi cũng đã làm việc anh nhắc”.

Bài báo cho biết thêm, một ngày sau cái chết oan nghiệt của ông Bara Józef, trong cuộc họp báo bất thường của cảnh sát quốc gia Hungary, thiếu tướng tư lệnh Papp Károly nói: “Thay mặt toàn ngành cảnh sát, cho tôi được gửi lời chia buồn đến tang quyến người đã mất. Căn cứ những báo cáo mà tôi được nhận, các cảnh sát đã không tuân thủ những nguyên tắc căn bản khi xử lý. Đối với tôi, không thể chấp nhận được chuyện một cơ quan cảnh sát hoạt động trong khuôn khổ nhà nước pháp quyền lại có thể để xảy ra một việc như thế!”.

Cùng ngày, hai cảnh sát bị tình nghi sử dụng nhục hình khi hỏi cung và xâm phạm thân thể ông Bara Józef, gây tử vong, lập tức bị sa thải và truy tố hình sự. Hai lãnh đạo cảnh sát khu vực bị cách chức; việc truy cứu trách nhiệm các lãnh đạo khác đang được xem xét trong một cuộc điều tra nội bộ - thậm chí, sự ra đi của “sếp cảnh sát” Papp Károly cũng được tính đến.

Theo kết quả điều tra của Viện Công tố tối cao Hungary, trong năm 2011, số vụ phạm pháp do cảnh sát gây ra tại Hungary là 1.149 vụ, chiếm 0,26% tổng số các vụ phạm pháp. Tuy nhiên, trường hợp phạm pháp do cảnh sát bạo hành gây tử vong thì từ nhiều năm nay không có vụ nào. Cuộc điều tra trên nhận định: “Cách ứng xử thô bạo, làm nhục và xúc phạm đến lòng tự trọng của con người có thể dẫn tới việc làm yếu đi niềm tin của người dân vào bộ máy nhà nước”.

Bị coi là trọng án, khi khởi tố, cơ quan tư pháp Hungary lập tức tạm giam hai nghi can. Mới đây, lệnh tạm giam được gia hạn 90 ngày.

Một (giữa) trong hai cảnh sát đánh ông Bara Józef đến chết.

Qua câu chuyện trên, người viết bài này cứ tự hỏi, nếu cuối thập kỷ 1980, Hungary vẫn “kiên định” thể chế XHCN dưới sự lãnh đạo độc quyền của đảng cộng sản, không biết nhật báo Dân Tộc Hungary có dám đăng bức thư ngỏ của triết gia dân chủ Tamás Gáspár Miklós? Nếu đăng, không biết điều gì sẽ xảy ra với tờ báo và thái độ của quan chức cộng sản Hungary sau bài báo? Điều gì khiến thủ tướng Orbán Viktor có thái độ thành khẩn, cầu thị như trên? Lương tâm cá nhân ông, hay thiết chế đa nguyên dân chủ - nơi lá phiếu công dân thật sự quyết định sinh mệnh các chính trị gia?

Cũng chuyện cảnh sát bạo hành, nhân viên công lực vi phạm thô bạo pháp luật và thái độ ứng xử của giới lãnh đạo, lại liên tưởng đến xứ sở “dân chủ gấp vạn lần tư sản” – Việt Nam ta, câu chuyện trên ở Hungary có vẻ như cực kỳ hoang đường, thậm chí, vô cùng… xa xỉ!

V.V.T