Một đòn mạnh giáng vào “đường lưỡi bò” phi pháp
GIÁO SƯ CARL THYER (Học viện Quốc phòng Úc)
24/01/2013 10:12 (GMT + 7)
TT - Với việc kiện Trung Quốc ra Tòa án trọng
tài Liên Hiệp Quốc, Philippines đang theo đuổi chiến lược ba mũi nhọn
nhằm đối phó với những yêu sách chủ quyền phi pháp của Trung Quốc trên
biển Đông.
Ba mũi nhọn này là ngoại giao, chính trị và pháp lý.
Philippines đưa ra bốn cáo buộc. Một là, “đường lưỡi bò” của Trung Quốc
là phi pháp xét theo luật pháp quốc tế. Hai là, Trung Quốc đã chiếm giữ
và xây dựng cơ sở trên các bãi đá ngầm, bãi cạn, bãi cạn lúc chìm lúc
nổi... trên biển Đông và gọi chúng một cách bất hợp pháp là “đảo”. Ba
là, Trung Quốc đã can thiệp bất hợp pháp vào các hoạt động bảo vệ chủ
quyền của Philippines trong vùng lãnh hải nước này. Bốn là, Philippines
tìm kiếm một phán quyết trong luật pháp quốc tế về vấn đề mà Trung Quốc
chưa đưa vào danh sách “không chấp nhận” của Bắc Kinh.
Bộ Ngoại giao Philippines khẳng định đã vận dụng mọi giải pháp chính trị và ngoại giao để giải quyết tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc một cách hòa bình nhưng bất thành. Nếu Philippines không hành động, cộng đồng quốc tế sẽ cho rằng Manila ngầm chấp thuận việc Trung Quốc “thực hiện chủ quyền” trên vùng biển Philippines bằng các tàu hải giám. Trên thực tế, Trung Quốc đã thôn tính bãi cạn Scarborough bằng việc triển khai tàu chiến, tàu tuần tra tại khu vực này, thậm chí còn lập rào chắn. Ngư dân Trung Quốc cứ tiếp tục đánh bắt cá trái phép trên vùng biển của Philippines.
Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) đưa ra
bốn cơ chế giải quyết tranh chấp lãnh thổ: Tòa án luật biển quốc tế
(ITLOS), Tòa án công lý quốc tế (ICJ), Tòa án trọng tài và Tòa án trọng
tài đặc biệt. Philippines đã tuân thủ mọi quy trình của UNCLOS. Các nước
khi ký kết UNCLOS là đã chấp nhận việc giải quyết tranh chấp bắt buộc.
Đầu tiên các nước phải giải quyết tranh chấp song phương. Nếu không đạt
được thỏa thuận, một quốc gia có quyền đưa vụ việc ra tòa quốc tế theo
UNCLOS. Quốc gia này có quyền chọn ITLOS hoặc Tòa án trọng tài.
Ba bước đi của Philippines
Theo thông cáo báo chí của Bộ Ngoại giao Philippines, phụ lục VII của UNCLOS xác định quá trình trọng tài bắt đầu bằng việc thông báo cho bên bị kiện. Philippines đã thông báo về vụ kiện cho Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila. Bước kế tiếp là thành lập một ủy ban trọng tài năm thành viên và hai nước đạt thỏa thuận về việc lựa chọn địa điểm phán xử. Sau khi ủy ban được thành lập, các bên liên quan sẽ đưa ra tài liệu để khẳng định lập luận của mình. Dựa trên các vụ phân xử về tranh chấp hàng hải trước đây, quá trình kiện tụng có thể kéo dài 3-4 năm.
Philippines đã chọn Tòa án trọng tài. Ban đầu Tòa án
trọng tài sẽ xác định cơ quan này có thẩm quyền giải quyết tranh chấp
hay không. Có nghĩa là tòa án sẽ xác định lập luận của Philippines có
bao gồm việc diễn giải hoặc áp dụng UNCLOS hay không. Tòa án trọng tài
có thể xác định xem liệu một địa điểm tranh chấp là đảo, bãi cạn hay bãi
đá ngầm. Quan trọng hơn, Tòa án trọng tài có thể xác định xem liệu
Trung Quốc có can thiệp bất hợp pháp vào chủ quyền lãnh thổ của
Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines hay
không.
Tháng 8-2006, Trung Quốc tuyên bố không chấp nhận quy
trình giải quyết tranh chấp bắt buộc dựa trên bốn cơ chế trên trong các
vấn đề về phân định vùng lãnh hải, EEZ và thềm lục địa. Philippines
khẳng định vụ việc này liên quan đến các vấn đề ngoài vùng lãnh hải, EEZ
hay thềm lục địa. Vụ việc của Philippines cũng bao gồm việc diễn giải
luật quốc tế theo UNCLOS. Do đó, Tòa án trọng tài có thể sẽ ra phán
quyết ủng hộ Philippines. Nhiều khả năng phán quyết này sẽ tái xác nhận
đường bờ biển, vùng lãnh hải và EEZ của Philippines dựa trên luật pháp
quốc tế. Đó sẽ là một đòn mạnh giáng vào yêu sách “đường lưỡi bò” bất
hợp pháp của Trung Quốc.
Chính quyền Philippines đã lựa chọn một cách cẩn thận những khía cạnh pháp lý đặc thù trong tranh chấp với Trung Quốc để đưa ra tòa án Liên Hiệp Quốc. Bất kỳ một phán quyết nào của Tòa án trọng tài phủ nhận “đường lưỡi bò” của Trung Quốc cũng đều có lợi cho các quốc gia khác có đòi hỏi chủ quyền trên biển Đông. Các nước như Việt Nam hoàn toàn có thể học tập kinh nghiệm và tiền lệ của Philippines.
|
H.TRUNG ghi
Việt Nam nên hành động khôn ngoan như Philippines.
Trả lờiXóaViệt Nam còn khôn ngoan bằng vạn lần Philippin ấy chứ.
Trả lờiXóaCứ yên tâm đi.
Đã có Đảng và Nhà nước lo.
Không tin cứ hỏi bà Doan mà xem.
Hoan hô Philippines. Đây là thời điểm và cơ hội tốt cho VN và các nước có tranh chấp trên Biển Đông lên tiếng! Tại sao không hành động???
Trả lờiXóaTQ còn đang là " nước lạ " đối với truyền thông chính thống nước ta !
Xóa