HOÀNG ANH: MỘT NGÀY SAU NGÀY MAI

Một ngày sau ngày mai

Hoàng Anh

Cuộc  họp của Thủ tướng đã diễn ra vào buổi chiều và kết thúc khi bóng đêm đã phủ đầy. Từ Hà nội, 11 Lê hồng Phong, đến Hải phòng, Cống Rộc. Đêm lạnh lẽo như đêm hôm trước, nhưng sẽ là một đêm dễ ngủ. Sự khen ngợi giành cho Thủ tướng khiến những hy vọng trở lại một cách mạnh mẽ. Giống như mầm non trong những thân cây trơ trụi, cam chịu mùa đông để hoài thai nhựa sống.

Khó ai tưởng tượng được cảnh nơi nơi người dân hồi hộp từng phút cập nhật tình hình cuộc họp qua các trang blogs, báo chí chính thống. Tiếng súng Đoàn văn Vươn thức tỉnh đến cả những người bi quan nhất. Và rồi Thủ tướng đã bước ra, như một sự bảo đảm. Đã đến lúc phải thay đổi. Một ngày sau ngày mai, người ta sẽ chờ đợi để xem người dẫn đầu Chính phủ làm cái việc mà người ta kỳ vọng ở ông. Rõ ràng, hơn bao giờ hết, ông đã ghi được những điểm số quý giá về hệ số tín nhiệm ở nhiệm kỳ thứ hai của mình. Và ở sự chờ đợi ấy, có ít nhất 3 kịch bản được mong đợi.

Thứ nhất, những sai phạm của những cán bộ được chỉ đích danh trong vụ Đoàn Văn Vươn sẽ bị trừng trị nghiêm khắc trên tinh thần pháp quyền. Không thể bao che nhiều hơn được nữa, bởi trong bối cảnh Trung ương Đảng và Bộ Chính trị ra nghị quyết Trung ương IV về một đợt chấn chỉnh Đảng nghiêm túc và tòan diện.  Hành động này được coi như một động thái cam kết của Đảng trước toàn dân. Hiệu ứng của nó sẽ có tác dụng lớn lên hệ thống khoảng trên dưới 500 huyện cát cứ và cảnh báo về cách hành xử của chính quyền địa phương đối với người nông dân nói riêng và nhân dân nói chung. Nhóm người này kỳ vọng như thế phản ánh một tâm lý rằng rồi đây chính quyền sẽ biết tôn trọng nhân dân hơn trong cách cư xử của mình. Đó là yếu tố quan trọng để những vụ phản kháng tương tự không diễn ra trong tương lai gần hoặc trung hạn.

Thứ hai, như một hệ quả từ kịch bản trước. Sự nhìn nhận mang tính công lý, tôn trọng và nhân ái sẽ soi chiếu hành động của gia đình anh Vươn như một điều tất yếu khi phải đón nhận một loạt những hành động bị chi phối bởi những động cơ bẩn thỉu, mang tính cá nhân và phảng phất mùi câu kết theo kiểu nhóm lợi ích Mafia. Cuộc chiến đấu lì lợm của gia đình anh trước sức tàn phá của một vùng  dữ dằn để mở rộng đất nước là một trong những hành động anh hùng nhất chứng tỏ sức mạnh về ý chí của những người nông dân khi họ được trao cơ hội. Nó phải được ca ngợi và ghi nhận như một chiến công chứ không thể bị biến thành miếng mồi theo kiểu “nuôi cho béo rồi giết thịt” từng diễn ra một thời. Việc đối xử với gia đình và cá nhân anh Vươn như thế nào sau tất cả những biến cố đã xảy ra sẽ là một chỉ số cho thấy Đảng và cá nhân Thủ tướng có thực sự ý thức được giá trị thực của một hệ thống Quản trị hiệu quả trên tinh thần Pháp quyền hay không. 

Thứ ba, là  một kịch bản mang tính vĩ mô và phản ánh một giải pháp được đưa ra có mang tính căn cơ lâu dài hay không.  Kỳ vọng này không nằm ở sự chờ đợi của số đông ưa ồn ào. Thực chất, vụ việc Đoàn Văn Vươn không phải là một biến cố cá biệt. Cùng thời điểm tiếng súng phản kháng vang lên ở Cống Rộc, hàng trăm vụ việc tương tự đã xảy ra trên khắp cả nước đều với những tính chất tương tự. Điều không tuân theo lẽ thường ở đây có lẽ chính là cách mà anh Vươn thể hiện sự phản kháng. Những phát súng đó không chỉ nhắm vào mặt những kẻ đang lăm le nuốt trọn thành quả lao động mà gia đình anh đã đổi bằng máu và tính mạng đứa con gái. Nó là sự cảnh tỉnh rằng, những kẻ đứng đằng sau hành động mang tính công vụ kia đã mất hết tính người, coi thường phép tắc quốc gia và chà đạp lên đạo đức. Và họ sẽ không cam chịu mà không có một sự đáp trả tương ứng, vượt ra mọi dự đoán.

Như vậy, một cách bản chất, vụ việc đã làm lung lay tận gốc những điều bất cập, sai trái trong chính sách về đất đai của nhà nước. Một chính sách tốt là một chính sách khuyến khích được những động cơ chính đáng và làm giàu thêm vốn quốc gia. Một chính sách hậu thuẫn những động cơ xấu xa và tạo cơ hội cho những kẻ nắm quyền thỏa sức hoành hành cướp đoạt bất chấp lẽ phải và đạo lý là một chính sách hỏng, làm hỏng cả vốn quốc gia. Cái gốc của vấn đề chính là việc người dân có được trao quyền sở hữu đất đai hay không. Duy trì cơ chế hiện tại sau 25 năm tiến hành Đổi mới và không chịu công nhận quyền sở hữu tư nhân về đất đai chính là một cách cổ vũ cho những sai trái, khích lệ việc cưỡng đoạt vô tội vạ và dung túng sự cấu kết đen tối. Rõ ràng, việc kỷ luật hay không kỷ luật ai, xử tù hay không xử tù ai không phải là đã giải quyết tận gốc vấn đề.

Sau tất cả, nếu anh Vươn sẽ đi vào lịch sử vì đã thay đổi cách phản kháng và cảnh báo chính quyền về nguy cơ khi 40 triệu nông dân bị đẩy vào đường cùng thì đây cũng là một cơ hội không thể tốt hơn cho Thủ tướng.  Một ngày sau ngày mai, ông sẽ được chờ đợi như một người dẫn đầu cho những thay đổi làm xán lạn tiền đồ đất nước. Ông đang có cơ hội để làm việc đó, và việc được chờ đợi nhất sẽ là thúc đẩy mạnh mẽ chính sách về sở hữu đất đai.

Đêm qua, giờ này chỉ có nhữnh tiếng thở dài não nề trong lo lắng. Đêm nay trời lạnh hơn, nhưng hình như chỉ có tiếng tách mầm của những chồi non.

H.A